KAMUS
SANSEKERTA –
INDONESIA
Oleh :
Dr. Purwadi,
M.Hum
Eko Priyo
Purnomo, SIP
W
waler :
atur; wewaler : peraturan, aturan
wales :
balas; walesan : balasan
walgita :
buku, surat, tulisan
walih : lagi
walik :
balik
walika :
ular
waling :
sangkaan, pikiran
walira :
belera
walirang :
belirang
waliwis :
belibis
walkali :
pendita, pertapa
waluh :
jenis buah
waluka :
pasir
waluku :
nama rasi bintang
walulang :
kulit, belulang
walur :
walur
waluya :
sembuh, sehat, selamat
walya :
sehat, selamat, aman
wama : kiri
wamana :
murka, marah
wamsa :
wangsa, keluarga; wamsa Syailendra : dinasti Syailendra
waca : baca;
maca : membaca; wacan : bacaan
wacucal :
kulit, belulang; ringgit wacucal : pentas wayang kulit
wada :
cacat, cela
wadaka :
halangan, gangguan
wadana :
pemuka, pembesar
wadari :
taman bunga
wadat :
selibat, tak menikah
wadata :
molek, kegemaran
wader : ikan
sungai
wadhag :
tubuh
wadhah :
wadah, tempat
wadi :
rahasia; wewadi : 1 rahasia; 2 kemaluan
waditra :
gamelan, bunyi-bunyian
wadwa :
prajurit, tentara; wadwan, wadon : perempuan
wadya :
bala, anggota; wadyabala: bala tentara
waé : saja,
cuma
wagal : nama
ikan
wagata :
sungguh, nyata
wagadi,
wagati : perbuatan baik
wagé : Wage,
hari pasaran
waged : 1
bisa, mampu; 2 batas
wagiswara :
tempat semedi raja
wagita : 1
sungguh, nyata; 2 syair, puisi
wagra :
harimau
wagu : tak
pantas
wagugen :
sedih, susah
wagus :
bagus, baik
wahana :
kendaraan, sarana
wahiri :
cemburu, iri hati
wahita :
tipuan, muslihat
wahya :
wahyu, bintang kebahagiaan; wahyu : ilham, anugerah
wahyaka : lahiriyah,
badan
waita : 1
tipuan, muslihat; 2 perahu
waja : gigi
wajah : muka
wajar :
lumrah
waji : kuda
wajir :
menteri
wajra :
petir
wak : badan,
tubuh
waka :
panas, api
waksa :
dada, susu
waksudha :
bumi
waktan :
bercerita, berbicara
wakul :
wakul, wadah nasi
wakya :
badan
wala :
gagang gugus kelapa
walak :
larangan, balak
walaka :
berterus terang
walang :
belalang; walangati : khawatir
walanjar :
janda muda
walat :
kualat, terkutuk
walaya :
berkelana, mengembara
waled : 1
endapan; 2 gaji rapel
walèh : bosan,
jemu
walek :
melulu, semata-mata
walépa :
kurang ajar, congkak, pongah; ardha walépa : membantah, ditanya balas bertanya
wana :
hutan, alas; wanadèsa: daerah hutan dan desa; wanadri : hutan belantara;
wanantara : hutan lebat, pusat hutan; wanawasa: hutan lebat
wanah, waneh
: lagi
wanara :
kera jantan; wanari : kera betina
wancahan :
singkatan
wancak :
belalang; wancak suji: pagar besi
wancana :
wacana, bacaan, tema
wanci :
waktu, saat
wanda : 1
suku kata; 2 badan
wandawa :
sanak saudara
wandé : warung,
toko
wandira :
pohon beringin
wandu :
banci, waria
wang : uang
wangan :
selokan di sawah
wangbang :
kesatria muda
wangen :
dicampuri bau yang harum
wangga :
berani
wangi :
wangi, harum
wangkang :
perahu jangkang
wangkawa :
pelangi, bianglala
wangkingan :
1 keris; 2 pinggang
wanglu :
mata hati
wangon,
kauban : dilindungi rumah, atap
wangsa :
keluarga
wangsalan :
syair sandi
wangsi :
seruling
wangsit :
isyarat gaib, wahyu
wangsul :
kembali, pulang
wangun :
pantas, bagus; wewangunan : 1 bangunan; 2 sosok
wanguntur :
tempat duduk raja, dampar
wangur :
dengu, kancing
wangwa :
dipandang, diawasi
wani :
berani; wani angas : berani lalat, berani tai
wanita :
perempuan
wantah : apa
adanya
wantawis :
antara, kira-kira
wantèg :
kukuh, kokoh
wanter :
wanter, cat
wantèr :
panas terik
wantu : 1
nanti; 2 air panas untuk mengukus nasi
wantun :
berani
wantya :
pesan, amanat
wanu, wano :
perempuan
wanua :
desa, penduduk desa
wanudya :
wanita
waos :
(ing.) baca; maos : 1 membaca; 2 buah maja; maospait : Majapahit
wara :
anggun, lembut, cantik; warabrata: latihan keras; waracethi : pembantu putri;
waradwija : pendita, brahmana; waraduhita: permaisuri; waramerta: pengampunan,
ampunan; warapsara : bidadara, bidadari; warasana : dampar, kursi, tahta;
warasayaka : panah; wara wirasmi : bulan; warataruna : jejaka, pemuda, remaja;
warataruni : gadis, perawan; waratomara: panah; wara-wara: pengumuman;
warawidya: pendita, brahmana; wara-wiri : mondar-mandir
warada :
kasih, cinta, sayang
waradin : 1
merata; 2 biaya
waragad :
biaya, ongkos
warah :
ajar, babi tahu
waraha :
babi hutan
warak :
badak
warana :
tirai, sekat
warandha :
janda
warang :
cuci, mandi (keris)
waranggana :
sinden, penyanyi
warangka : 1
sarung; 2 kerangka
waras :
sehat; waras-wiris : sembuh, sehat, tak kurang satu apa; ora waras : 1 sakit; 2
gila
warastra :
senjata, panah
warata :
rata
warayang :
angin, udara
warda :
belas kasih, cinta
wardah : tua
wardaya :
hati
wardi :
arti, makna, keterangan
wardu :
lintah; wardugangga: lintah
wareg :
kenyang; maregi : mengenyangkan
warèh : air
warga :
anggota; kulawarga : keluarga
wari : air;
warigagung : nama wuku yang ke-8; warigalit: nama wuku yang ke7; warigaluh :
nelayan
wariga :
kejang
waring :
jaring halus, kain kasa
waringin :
beringin
waris :
keluarga, saudara; warisan : harta peninggalan orang meninggal dunia
warna :
warna, rupa, macam; warni: warna, rupa
warok : 1
berhati suci, hidup secara spiritual; 2 sakti, tangguh; 3 pemimpin, pelindung
warsa :
tahun; warsaka : tahun; warsaya: tahun; warsi: tahun
warsiki :
bunga gambir
warsita :
ajaran, nasihat
warta, warti
: warta, berita; wartos : (ing.) warta, berita
waru : waru,
jenis pohon
waruju :
bungsu
warung :
warung, kedai
was : awas;
was-was : khawatir
wasa :
wewenang, kuasa; wasantatilaka : nama tembang gedhe; wasata : kekuasaan
wasana :
akhir, penutup, penghabisan
wasésa :
kekuasaan, wewenang
wasi :
pendita, pertapa, biksu
wasis :
pintar, ahli
wasistha :
bijaksana, pintar
wasita :
ajaran, nasihat
waskitha :
pintar, bijaksana
waspa : air
mata
waspada :
waspada, hati-hati
wasta : nama
wastra :
kain
wastu :
sungguh-sungguh nyata
wastuti :
pujian, doa
wasuh :
basuh, cuci
wasundari :
1 bumi; 2 air bening
waswa :
pasti, tentu
waswita :
cemas, kuatir
wata : angin
watak :
watak, sifat, tabiat
watang :
batang, galah, tombak
watara :
kira-kira; watawis : kira-kira
watek :
watak, sifat, tabiat
wates : 1
batas; 2 semangka
watgata :
luka, terluka
wati : 1
dunia, jagat; 2 putri
watir :
kuatir, sumelang; watos : kuatir, sumelang
waton : 1
asal; 2 pedoman
watsa,
watsya : ikan
watu : batu;
watu beras : batu pasir, pasir; watu brani: besi berani, batu magnetik; watu
geni : batu api; watu item: batu hitam; watu kambang : batu apung; watu karang:
batu karang; watu kumalasa : batu besar dan rata; watu lintang : batu bintang;
watu sumbul: batu yang runcing-runcing; watu gunung : nama wuku
watuk :
batuk
watun :
cabut rumput
watyagya :
perselisihan, pertengkaran
wau : tadi
waudadi :
samudra, lautan
wawa : 1
api; 2 bawa
wawah :
rubah, ubar, geser
wawal :
sakti
wawan :
saling; wawan catur, wawan rembag : saling bermusyawarah, berunding
wawang :
lihat, pandang, tonton
wawar :
belah, pecah
wawi : bawa,
dengan
wawoh :
berbuah
wawrat :
beban, berat
wawu : wawu,
nama tahun yang ke-7
wawuh :
berdamai, tegur sapa
way : air
wayah : 1
waktu; 2 cucu
wayang :
pertunjukan wayang
wayoh :
wayuh, madu, rangkap
wayu :
angin, udara
wayuh :
madu, rangkap
wé : 1 saja,
cuma, hanya; 2 air
wecana :
wacana, bacaan, tema
wecucal :
kulit, belulang
wéda : weda,
aturan, pedoman
wédaka :
tahu, mengetahui
wedaka :
kalangan, gangguan, kerugian
wedal : 1
keluar; 2 waktu
wedana : 1
wedana, pangkat kraton; 2 mulut, muka
wédana :
sakit
wédang : air
putih
wedani :
nama tetumbuhan
wedari :
taman bunga
wedèn :
penakut
wédha :
ajaran, pedoman
wedhak :
bedak
wedhar :
jelas, terang, saran, nasihat
wedhi :
pasir; wedhi krosok : pasir krosok, pasir kasar; wedhi maléla : pasir hitam
berkilau; wedhi kèngser : menari melompat-lompat
wedhung :
pisau besar bersarung (pakaian kebesaran istana)
wedhus :
kambing, domba; wedhus prucul : kambing yang tak bertanduk
wedi :
takut; wèdi : nyata, benar, sungguh; wedi-asih: berbakti, sayang
wedidang :
antara lutut dan tapak kaki, betis
wedya :
pengetahuan, ilmu
wédya :
pengetahuan, ilmu; wédyarini : ajaran kewanitaan; wédyata: sinar, cahaya;
wédyatama: pengetahuan yang baik
wegah :
malas, enggan, tidak mau
wegang :
enggan, tak mau
wegig :
cerdik, lincah, trampil
wèh : beri
wejag :
licin sebab sering dilalui
wejah : obat
nebus bagi orang yang habis bersalin
wejang :
ajaran, nasihat
wejani :
upah kepada dukun
weka : anak
wekan :
tahu, mengerti
wekas : 1
akhir; 2 pesan
wekdal :
waktu
wektu :
waktu, saat
wela : 1
sela, selang, luang, lowong; 2 jelas
welad :
sembilu
welagar :
terbakar, menjalar
welah :
kayuh, pengayuh
welahan :
bilahan
welak :
kutukan
welan : uang
denda karena terlambat membayar
wélan :
nampak nyata
welang : 1
jenis ular; 2 belang
welar :
lebar, bidang (dada)
welas :
belas; welas arep : kasih sayang; welas asih : belas kasih
weling :
amanat, pesan, saran
welit : 1
belut; 2 belit
wéloh :
waluh
welon :
tegar hati, kuat pendirian
welug :
jagoan, kepala rampok, penjahat besar
welut :
belut
wenang :
kuasa, berhak
wendéra,
wendira : pohon beringin
wéndra :
nama ikan laut
wenèh : lagi
wènèh : beri
wenes :
bersih mukanya, centil
wenga :
terbuka, menganga
wengi :
malam
wengis :
bengis, kejam
wengkelan :
betis
wengku :
pangku
wengur :
dengu, kancing
wèni :
rambut, sanggul
wening :
bening; weninga : mengetahui, mengerti
wentala :
tega, sampai hati
wentar :
kondang, terkenal
wentara :
antara; sawentara : sementara
wèntèh :
jelas, terang
wènten : ada
wènter :
wenter, cat
wentis :
betis
wéra :
lapang, lega
werat :
berat
wercita :
cacing
werda,
werdha : tua
werdaya :
hati, perasaan
werdi :
makna, arti, maksud
werdu angga
: lintas
wereh :
buih, busa, mabuk
wereng :
wereng, hama padi
werga :
warga, anggota
wergul :
anjing liar
werhaspati :
kamis
weri :
pencuri, penjahat
wèri : musuh
werit :
buas, susah diatur, susah ditangkap
werjit :
cacing
werna :
warna, rupa, bentuk
wersa : 1
hujan; 2 tahun
werta :
warta, berita; werti : warta, berita; wertos : warta, berita
weru : nama
pohon
weruh :
tahu, mengerti, melihat
werut :
mengerut, mengedut
wésa :
waisya, golongan pedagang, bercocok tanam
wesana :
akhirnya, sehingga, maka
wesi : besi;
wesi aji : senjata (keris, tombak, dll); wesi bang: besi yang dibakar manyala;
wesi brani : besi berani, besi magnetik
wespada :
waspada, hati-hati
westa : nama
wèstu :
lestari, sungguh
wèsthi :
bahaya, larangan
wéswa :
susah, sedih
wésya :
waisya, golongan pedagang, petani
wetah : utuh,
lengkap, sempurna
wétan :
timur
wetara :
sementara
weteh :
terang, jelas
weteng :
perut
wetu :
keluar, lahir
wewah : 1
berubah; 2 tambah
wèwèh :
memberi, mempersembahkan
wéwéka :
hati-hati, waspada
wewer :
gulung, gulungan, rol
weweg :
tambun, gemuk
wi : 1 ubi,
umbi; 2 lebih
wiba :
sentausa, kuat
wibawa :
wibawa, pengaruh
wibi : bibi
wibisana :
bijaksana, sentausa
wibrama :
kalut, kacau, bingung, marah
wibuh :
kuat, sentausa
wibuti :
kemuliaan, kekuasaan
wicaksana :
bijaksana; wicaksuh: bijak, bijaksana; wicaktala: dasar bumi
wicara :
bicara; wicanten : (ng.) bicara; wicarita : cerita, lomba bercerita
wicitra :
citra, rupa
wida :
siksa; gandawida : wewangian; widadara: bidadara, dewa; widadari: bidadari,
dewi; widasari: nama tumbuhan; widayaka: bidadara, dewa
widada :
selamat, sejahtera; widagda : pintar, mahir
widara :
pohon bidara; widara gepak: nama bentuk rumah; widaran : nama makanan dan
tepung ubi kayu
widhala :
kucing
widheng :
ketam ranjung
widhungan :
anak binatang yang masih dalam kandungan
widi : 1
izin, restu; 2 aturan, takdir; 3 tahu; hyang widi : Tuhan; widigraha : tempat
semedi, pemujaan
widigda :
pintar, ahli
widita :
termashur, terkenal
widu :
biduan, penyanyi
widura :
pandai, bijaksana; widuri : 1 baiduri, batu permata; 2 nama tumbuhan sejenis
kapas
widya :
pengetahuan, ilmu; widyadara : dewa; widyadari : bidadari, dewi; widyastuti :
pengetahuan tentang doa, berbakti, pujian; widyatmaka : kilat, cahaya;
widyawati : banyak ilmu dan cantik; widyuta : petir, kilat, halilintar; widyutmala:
mata petir, kilat
wigar :
gagal, kandas
wigati :
sungguh, nyata, penting
wigena,
wigna : tahu, mengerti, bijaksana
wigih :
enggan, malas
wignya :
tahu, mengerti, bijaksana; wignyan : 1 pengetahuan, ilmu; 2 tanda baca dalam
huruf Jawa; wignyana: pengetahuan, ilmu
wigraha :
rumah, wisma
wiguh :
segan, enggan
wiguna :
berguna, bermanfaat
wigung :
berguna, cakap
wihaga :
burung
wihang :
enggan, segan, tak sudi
wihanggama :
burung
wihara :
wihasa, tempat semedi; wihanten : biara, tempat beribadah
wihaya : udara,
langit
wihikan :
tahu, mengerti
wija : buah
wijah :
biasa, umum
wijana : 1
berdasar bangsawan; 2 tempat beribadah
wijang :
jelas, terang, paham
wijaya :
unggul, menang; wijayanti : kemenangan, unggul
wiji : biji,
bibit
wijil :
keluar, lahir; mijil : 1 lahir; 2 tembang mijil
wijuk :
membasuh tangan, kaki
wijung :
babi hutan besar
wika : tahu
wikalpa :
percakapan, perbincangan
wikan :
tahu, mengerti
wikana :
entah, tidak tahu
wikara :
berubah keadaan
wiki :
kuti-kuti
wikrama :
menikah, kawin
wiku : pendita,
resi, brahmana
wil :
raksasa
wilmuka :
pimpinan pra raksasa
wilaba :
wahyu
wilada :
nama tumbuhan
wilah :
bagian, belahan
wilaja :
hamba sahaya
wilang :
hitung; wilangan : hitungan, bilangan
wilangun :
gemar, suka
wilapa :
syair sedih, syair keluhan
wilasa :
bersenang-senang, menghibur hati, bermain-main
wilasita :
bersenang-senang, menghibur hati, bermain-main
wilatikta :
Majapahit
wilet :
licin, licik, akal bulus
wilis :
hijau
wilisan :
bilangan, hitungan
wilujeng :
selamat, sejahtera
wiluma,
wiloma : keliru, gagal
wilwa : buah
maja; wilwatikta: Majapahit
wima :
mirip, seperti, menyerupai
wimala :
bersih, suci
wimana :
kereta, kendaraan; wimanasara : panah sakti
wimardana :
perang, berperang
wimba : 1
keluar, terbit; 2 tiruan, seperti, serupa
wimbasara :
pesuruh, polisi
wimbuh : 1
menambah; 2 gelap pikiran, bingung
wimoha :
gelap pikiran, bingung
wimohita :
gelap pikiran, bingung
wimurcita :
pingsan
winadi :
dirahasiakan; winardi : diberi makna; winarna : diceritakan
winata : 1
utama; 2 bunga tunjung, teratai
winda :
harum, wangi, semerbak
windasa :
rusak, musnah
windraya :
mulia, bagus
windu :
windu, delapan tahun; windutirta : air endapan
windura :
mustika, perhiasan
windya :
kenyang, puas
winèh :
diberi
wingi :
dulu, kemarin
wingit :
angker, keramat
wingka :
wingko, jenis kue
wingking :
belakang
wingkisan :
bingkisan
wingsati :
20, dua puluh
wingsilan :
buah pelir
wingwang :
berbeda, lain
wingwing :
kecil, langsing perawakannya
wingwrin :
takut, ketakutan
winong :
diorangkan, dianggap orang
winor :
dicampur, diaduk
winot :
dibuat jembatan
wintang :
bintang
winter :
winter, cat kain
winursita :
diajari, dinasihati, diceritakan
wipala :
banyak sekali, lebar, luas
wiparita :
susah, sedih
wipata :
salah, keliru, buruk, jatuh
wipati :
celaka
wipra :
pendita, pertapa
wipula :
banyak sekali, luas, lebar
wira :
perwira, pahlawan; wiraboga: makanan; wiralalita: nama tembang besar; wiratara
: berani, pemberani; wira-wiri: mondar-mandir; wirotama: wira utama, pemberani
wiraga :
gerak tubuh
wiraha :
pisah, berpisah, bercerai
wirahsa :
olah rasa
wirama :
berirama
wirandhungan
: perlahan-lahan, bimbang, ragu
wirang :
malu, mendapat aib
wirangrong :
tembang wirangrong
wirasa :
dirasakan, isi; wiraos : dirasakan, isi
wiring :
biring; wiring kuning : biring kuning, ayam jantan yang kakinya kuning
wiroda,
wirodra : sangat marah, berselisih
wiron : kain
lipatan, diwiru
wirong :
sedih, susah; mirong kampuh jingga: memberontak
wirta :
marah sekali, bengis, kejam
wiru : 1
wiru, lipatan kain; 2 biru; 3 sarung jagung
wiruda :
bertengkar, berkelahi
wiruh :
tahu, mengerti
wirun :
penengah
wirya :
wirya, kedudukan; wiryawan: kedudukan, pejabat
wis : sudah
wisa : bisa,
racun
wisada :
obat
wisala :
luas, lebar
wisama :
kendala, rintangan
wisana : 1
akhir, penghabisan, penutup; 2 cula, tanduk
wisangsaya :
tidak dengan hati-hati, tidak khawatir
wisapaha :
penawar bisa
wisarga :
berhenti, istirahat, penghabisan
wisarja :
mengusir, menghalau
wisata :
wisata, piknik, rekreasi
wisaya :
alat panca indra, maksud
wiséka :
nama, gelar
wisésa :
kekuasaan, wewenang
wisik :
bisik, isyarat gaib
wiskira :
itik
wisma :
wisma, rumah, tempat peristirahatan; wismaka: mahkota, topi, tutup kepala;
wismaya : menakjubkan; tuna wisma : tidak punya rumah
wismreti :
sungai
wistara :
uraian, cerita
wisthi : 1
halangan, rintangan; 2 pekerjaan
wisudha :
wisuda, penobatan
wisuna :
suka mengadu, panjang lidah
wisya, wiswa
: bisa, racun
wit : pohon
wita :
pengetahuan; witadésa: pindah tempat tinggal, urbanisasi; witaradya:
pengetahuan tentang birokrasi, ilmu pemerintahan; witaraga : terlepas dari
kesenangan duniawi, suci; witareja : pengetahuan tentang birokrasi, ilmu
pemerintahan
witaka : air
witana :
bangsal, tempat penghadapan
witing :
keturunan darah biru
withangka :
kandang merpati
wiwaha :
pesta
wiwaksa :
berbicara, bertutur; wiwaksita : berbicara, bertutur
wiwal :
lepas, terurai, bercerai
wiwandha :
halangan, rintangan, kendala, masalah
wiwang :
berbeda, lain
wiwara :
pintu, gapura
wiwarjita :
hilang musnah, tak ditemukan mayatnya
wiwarna : berwarna
wiwaswan :
matahari
wiwéka :
hati-hati, waspada, berakal
wiwi :
sayap, kepak
wiwing :
lemah, lembek
wiwit :
mulai, mula-mula
wiwrin :
takut, ketakutan
wiwuda :
dewa
wiya : alpa,
lalai, lengah
wiyadi :
sedih, susah
wiyaèr :
bertingkah, bercanda, tak mau menurut
wiyaga :
pemain, pemukul gamelan
wiyagon :
baru, masih baru
wiyagra :
harimau
wiyah :
biasa, sebarang; sewiyah-wiyah : sia-sia, sewenang-wenang
wiyak :
belah, buka
wiyana :
tetap
wiyang :
pergi
wiyangga :
katak; wiyanggi : bumbu
wiyar :
luas, lebar
wiyara :
biara, tempat bertapa
wiyarta :
kaya; wiyarti : pintar
wiyasa :
membuat, membangun
wiyat :
udara, langit, angkasa
wiyata :
pendidikan, pengetahuan, pengajaran
wiyati :
udara, langit, angkasa
wiyoga :
susah, sedih, pemisahan
wiyos, miyos
: keluar, lahir
wlagang :
cepat besar, gembur, subur
wlagar :
terbakar, kobar
wlaha :
telanjang, tidak memakai apa-apa
wlahar : 1
lahan; 2 tanah pecah
wlaka :
terbuka, jujur, terus-terang
wlakang :
selangkangan, lipat paha
wlangat :
liang kubur
wlanjar : janda
muda belum beranak
wlija :
pedagang
wlikat :
tulang berikat
wlingi :
sejenis rumput
wlingsang :
anjing liar
wlira :
belera, alat tenun
wlirang :
belirang
wluku :
bajak
wungkal :
asah
wo : kata
seru menyatakan heran, takjub
wod : 1 satu
suku kata; 2 jembatan
wodha :
menasehati
wodhana :
menjagakan
wogan :
sangkut, kait
woh : buah
wolu :
delapan, 8
wong :
orang, manusia
wongwa :
bara api menyala
wonten : ada
wor : campur
wora-wari :
bunga sepatu
wos : beras
wot :
jembatan
wowog :
berambut tebal
wowohan :
buah-buahan
wowor :
bercampur
wowotan :
jalan di jembatan
wradin :
merata, tersiar
wragad :
ongkos, biaya
wragang : 1
lekas besar; 2 tuak
wragil :
bungsu
wrah :
ajaran, nasihat
wraha :
celeng, babi hutan
wrahas : 1
rejeki; 2 binatang buas sejenis babi hutan
wrahaspati :
hari Kamis
wraksa :
pohon
wran : orang
wrandha :
janda
wrangas :
anai-anai berwarna merah
wranggana :
pesinden
wrangka :
warangka, sarung keris
wrasan-wrasan
: membicarakan orang lain
wrat :
berat, beban
wrata : rata
wratsangka,
wratsari : bunga cempaka
wrayang :
angin, udara
wré : kera
wrecita :
cacing
wreda,
wredha : tua
wredaya :
hati
wredi :
makna, arti
wredu :
halus, sabar, rendah hati
wregu :
sejenis rotan
wregul :
anjing liar
wrehaspati :
hari Kamis
wrejit :
cacing
wreka : ulat
wreksa :
pohon, kayu
wrena :
warna
wrenda :
janda
wrenget :
renget, hama kertas, kutu kayu
wrengkang :
tegar hati, keras kepala, sulit diatur
wresaba :
sapi, lembu, banteng
wresah :
nama tumbuhan
wresni :
ipar, biras
wresthi :
hujan; wresthipatha: hujan lebat
wreta :
warta, berita
wrin :
takut, ketakutan, mengetahui, mengerti
wringin :
beringin
wruh : tahu,
mengerti
wruju :
bungsu
wruyung :
asmara, cinta
wuda :
telanjang
wudel :
pusat
wudhar :
lepas, bebas
wugu : nama
wuku yang ke-26
wuh : 1
segan, serba sulit; 2 tambah
wuhaya :
buaya
wujang :
bujang, jejaka, belum kawin
wujil :
kerdil
wukir :
gunung, bukit
wuku : 1
wuku; 2 buku
wulakan :
jeram, air terjun
wulan :
bulan; nawang wulan : melihat rembulan; wulandari : rembulan terbit; wulanjari:
bulan terbit; wulan purnama : bulan purnama; wulansari: rembulan
wulang :
ajaran, saran, nasihat; wulang wuruk : ajaran, petuah
wulangun :
asmara, cinta
wulanjar :
janda muda yang belum beranak
wulat :
muka, wajah
wuled :
liat, alot, kuat
wuli :
bulir-bulir padi
wulinga :
birahi, suka-ria, asyik
wulu : bulu;
wulu kalong : bulu kalong; wulu wetu : penghasilan; wulu sétan: bulu yang
tumbuh menyendiri
wuluh :
wuluh, jenis blimbing; wuluh gading : bambu gading
wungkal :
asah, batu pengasah
wungkuk :
bungkuk
wungsu :
bungsu
wungu : 1
bangun tidur; 2 ungu
wungwang :
sepi, kosong
wungwung :
atap puncak bubungan rumah
wuni : 1
bunyi; 2 dulu; wuninga : mengetahui, mengerti
wuntat :
bontot, pantat, belakang
wuntel :
bungkus
wuntit :
bontot, paling belakang
wuntu :
buntu, tak berlanjut
wunuh :
bunuh, menewaskan
wunut : nama
pohon
wunwunan :
ubun-ubun
wur :
campuran rokok
wuragil :
bungsu
wurandhungan
: 1 perlahan-lahan; 2 bimbang, ragu
wuri :
belakang
wurik :
hitam berselang-seling putih
wursita,
wurcita : ajaran, nasihat
wuru : mabuk;
wuru getih : mabuk darah
wuruh :
buih, busa
wuruk :
ajaran, nasihat
wurukung :
nama hari naas yang ke-7
wurus :
teratur dengan baik, tahu adat
wurwur :
nama binatang laut
wuryan (ka-)
: tampak, kelihatan
wus : sudah;
wusana : akhirnya, sehingga, maka; wusanten: (ing.)akhir, penghabisan,
penutupan; wusdéné: sedang, padahal
wusu :
busar, pemusar, bungkuk (punggung)
wuta : buta
wutah :
tumpah; wutah ati : suka berderma, suka memberi; wutah getih : tanah kelahiran;
wutah rah : tanah tumpah darah
wutuh : utuh,
lengkap, sempurna; wutuh ayam : sangat utuh, tak ada luka
wutun :
tekun, asli
wuwu :
penangkap ikan
wuwuh :
tambah
Y
yadu :
keluarga
yaga :
penabuh gamelan
yaiku :
yaitu
yaksa :
raksasa; yaksi : raksasa perempuan
yakti :
sungguh, benar
yakut : mutiara,
intan
yama :
Batara Yama, sang pencabut nyawa dalam pewayangan
yamani :
neraka; yamaniloka : tempat neraka
yan : kalau,
jika
yana :
kereta, kendaraan
yanak : anak
yani :
sungai
yantra :
kendaraan dewa
yapa : puja,
puji
yasa :
membuat; yasan : buatan, hasil karya; yasadarma : ayah
yasih :
kasih, asih
yata :
yaitulah; yatanyan : supaya
yati :
pendita, biksu; yatindra : pendita yang termasyur; yatiwara : pendita yang
termasyur
yatma,
yatmaka : nyawa, ruh
yatna :
hati-hati, waspada
yatra :
arta, uang
yawa : luar,
di luar
yawat :
seperti, ibarat; yayah réna : bapak ibu; yayah wibi: bapak ibu
yayan :
umpama, seperti
yayi : adik
yeksa, yeksi
: raksasa
yekti :
sungguh; yektos: (ing.) sungguh benar
yitma :
nyawa
yitna :
hati-hati, waspada; yitna yuwana : yang berhati-hati akan selamat
yoda, yodha
: perang, prajurit
yoga : 1
jaman; 2 anak; 3 meditasi
yogi :
pendita; yogiswara: pendita termasyhur
yogya :
baik, pantas
yojana : 1
penglihatan; 2 ukuran, panjang jalan
yoni :
kekuatan gaib, sakti
yuda :
perang
yudhaka :
tentara, prajurit
yuga : 1
jaman; 2 anak; 3 meditasi
yugala :
istri, suami
yugya :
baik, indah
yujana :
ukuran panjang jalan
yukti :
sesungguhnya, nyata
yumana :
selamat sejahtera
yungyun :
asmara, cinta
yuswa : umur
yuta : juta
yutun :
asli, sederhana
yuti : baik,
selamat
yuwana :
selamat , muda
yuwaraja :
putra mahkota
yuwati :
gadis, perawan
Tidak ada komentar:
Posting Komentar